Cá Koi được lai tạo từ hàng trăm năm trước tại Nhật Bản và càng ngày có càng nhiều giống mới. Đối với người mới chơi việc cố gắng học và nhớ tất cả tên các loại cá Koi là điều quá sức. Do vậy, trước tiên ta có thể tìm hiểu về 3 dòng cá phổ biến và sẵn có nhất là Kohaku, Sanke và Showa.
Điểm khác biệt nhất giữa 3 dòng Koi này chính là màu sắc và sự phân bổ màu sắc trên thân cá. Chúng ta cùng tìm hiểu đặc trưng từng dòng cá để có thể phân biệt rõ hơn:
1. Dòng Koi Kohaku
1.1. Màu sắc
Trên thân có 2 màu đỏ trắng, các khoang màu đỏ chót như máu, khoang màu trắng thì trắng sáng, có dòng vảy óng ánh bạc. Các khoang đỏ chiếm từ 50-70% diện tích bề mặt da cá.
1.2. Phân loại
Dựa vào sự khác nhau về màu sắc, vảy cá, cách bố trí các đường nét và số lượng hoa văn trên thân cá, có thể chia Koi Kohaku thành các dòng như sau:
Menkaburi Kohaku: Toàn bộ phần đầu cá và miệng cá được phủ toàn màu đỏ. Thông thường phần đỏ ở vùng đầu được tách biệt với thân (hoặc có thể dính liền một phần nhỏ).
Kuchibeni Kohaku: Điểm đặc biệt của giống Koi này là có phần chấm đỏ ở chóp môi (giống như cô gái được đánh son). Phần đỏ ở chóp môi này phải tách biệt hoàn toàn so với phần khoang đỏ dọc sống lưng cá.
Inazuma Kohaku: Khoang đỏ trải dài từ vùng đầu tới chấm đuôi. Phần khoang đỏ không liền mạch mà phân bố theo hình ziczac. Môi cá không có màu đỏ.
Maruten Kohaku: Ở phần đầu có vệt đỏ hình tròn rõ nét khá giống với Tancho Kohaku. Điểm khác biệt là phần thân giống cá này có 3 – 4 khoang màu đỏ tách rời hoặc dính liền với nhau. Phần chấm đỏ ở đầu tuyệt đối không được dính liền với phần khoang đỏ ở thân.
Straight Hi Kohaku: Straight theo tiếng anh có nghĩa là thẳng. Hi là ký tự kanji được phiên ra từ tiếng Nhật có nghĩa là Hỏa. Loài cá này có một khoang đỏ như lửa được nối liền liên tục; không bị ngắt quãng từ phần đầu đến đuôi cá.
Tancho Kohaku: Toàn thân cá màu trắng, trên đầu cá có khoang đỏ với nhiều hình dạng khác nhau: vuông, thoi, trái tim, tròn, bầu dục… Trong đó, nếu cá koi có khoang đỏ hình tròn trên đầu sắc nét; khoang đỏ không chạm đến vi mắt, má, môi thì sẽ mang lại giá trị kinh tế rất lớn. Người Nhật rất coi trọng dòng này vì nó giống như lá quốc kỳ của họ.
Doitsu Kohaku: Dòng kohaku này thì có đặc điểm phần đầu có vệt đỏ không phải hình tròn. Phần thân là những mảng màu hay chấm màu thưa thớt. Phần thân cá có màu trắng bạc. Cá không có vảy, da trơn.
Nidan Kohaku: Nidan trong tiếng Nhật là 2, loại cá này có 2 khoang đỏ trên thân tách rời nhau: Một mảng từ đỉnh đầu đến gần giữa thân và mảng còn lại ở phần sau của thân.
Ginrin Kohaku: Vảy cá lấp lánh như kim tuyến, trên thân có những đốm đỏ rực rỡ đẹp mắt.
2. Dòng Koi Showa
2.1. Màu sắc
Cá Koi Showa cao cấp có xuất xứ từ châu Á, với cơ thể là một màu đen (Sumi) chủ đạo và điểm nhấn màu đỏ và trắng tạo thành một mạng lưới đan xen lẫn nhau.
2.2. Phân loại
Dựa vào việc phân bổ các màu sắc trên đầu – thân – đuôi – vây mà koi Showa được chia thành các loại sau:
Hi Showa: Màu đỏ (Hi) chiếm ưu thế trên thân cá, các bệt đen (Sumi) nhỏ, xen kẽ.
Kindai Showa: Thân cá nhiều khoang màu trắng, các bệt đỏ phân bổ đầu – thân – đuôi cá. Rải rác chấm đen ở thân cá và cơ vây khớp ngực.
Tancho Showa: Chấm đỏ tròn như “mặt trời” trên đầu, phần thân cá là các khoang màu đen – trắng xen kẽ.
Maruten Showa: Có phần chấm đỏ trên đầu khá giống Tancho nhưng khác ở chỗ trên thân cá Maruten có xuất hiện chấm đỏ.
Doitsu Showa: Cá không có vảy, da trơn, các bệt màu xen kẽ đẹp mắt.
Gin Rin Showa: Vảy cá lấp lánh như kim tuyến, ánh kim loại thiên về tông màu bạc.
3. Dòng Koi Sanke
3.1. Màu sắc
Sanke là dòng cá koi Nhật được lai tạo từ cá Kohaku trắng đỏ phát triển lên. Koi Sanke có lớp vảy trắng muốt (Shiroji) xen kẽ những khoảng màu đỏ (Hi) lớn và những đốm đen (Sumi) nhỏ mềm mại.
3.2. Phân loại
Tùy thuộc vào sự phân bổ các màu sắc trên thân, vây cá mà người ta phân nhỏ thành các dòng koi Sanke gồm:
Kuchibeni Sanke: Có chóp đỏ ở miệng cá. Các bệt màu đỏ, trắng, đen trên thân cá đan xen.
Aka Sanke: Bệt đỏ kéo dài liên tục từ đầu đến đuôi cá, không bị ngắt quãng.
Subo Sumi-Sanke: Các đốm đen được bao bọc bởi nền trắng trên da cá.
Maruten Sanke: Có chấm đỏ trên đầu tách biệt, thân cá có 3 màu sắc đỏ, đen, trắng; khác với Tancho Sanke trên thân chỉ có màu đen, trắng
Doitsu Sanke: Da trơn, vảy rồng chạy dọc sống lưng
Tancho Sanke: Đầu có có chấm tròn đỏ nằm giữa 2 con mắt, phần thân cá nền trắng điểm vài chấm đen.
Ginrin Sanke: Cá có vảy lấp lánh như kim tuyến.
Trên đây là 3 dòng cá Koi Nhật Bản dễ mua, dễ tìm tại Việt Nam. Hy vọng qua bài viết sẽ giúp bạn có kiến thức cơ bản để phân biệt các dòng cá này.